Paczki dla dzieci pracowników powinny mieć różną wartość

Dodano: 23 stycznia 2014

Wielu dyrektorów z okazji świąt Bożego Narodzenia przyznaje pracowników bony pieniężne lub paczki dla dzieci. Świadczenia te przyznawane są ze środków ZFŚS. Prezenty to miły gest, należy jednak uważać by nie złamać prawa. Dyrektor musi kierować się kryterium socjalnym i nie dzielić świadczeń każdemu po równo.


Do korzystania ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych uprawnieni są pracownicy, czyli osoby świadczące pracę, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie:

  1. umowy o pracę:

  • na czas określony (w tym także na czas zastępstwa),

  • na czas nieokreślony,

  • na okres próbny,

  • na czas wykonania określonej pracy;

    1. powołania;

    2. mianowania;

    3. wyboru;

    4. spółdzielczej umowy o pracę;


Zapamiętaj!

Świadczenie także podczas urlopu

Pracownicy przebywający na urlopach dla poratowania zdrowia, macierzyńskich, wychowawczych, rodzicielskich itp. zachowują większość uprawnień pracowniczych. W związku z tym mogą się ubiegać o świadczenia z ZFŚS na takich samych zasadach jak osoby wykonujące pracę.


Prawo korzystania ze środków ZFŚS przysługuje również:

  1. członkom rodzin pracowników (w tym współmałżonkom oraz dzieciom),

  2. emerytom i rencistom, a więc byłym pracownikom oraz członkom ich rodzin,

  3. osobom, którym pracodawca przyznał w regulaminie ZFŚS prawo do korzystania z funduszu, np. członkom rodzin po zmarłych pracownikach oraz zmarłych emerytach lub rencistach zakładu (w szczególności ich dzieciom) oraz osobom pobierającym świadczenia przedemerytalne.


Tylko działalność socjalna może być finansowana z ZFŚS  

Z ZFŚS mogą być finansowane jedynie te rodzaje działalności, które są objęte ustawową definicją działalności socjalnej. W rozumieniu ustawy są to:

  1. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:

  • różnych form wypoczynku,

  • działalności kulturalno-oświatowej,

  • działalności sportowo-rekreacyjnej;

  1. udzielanie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej;

  2. udzielanie pomocy na cele mieszkaniowe, na warunkach określonych umową − zwrotnej i bezzwrotnej.

Działalność socjalna pracodawcy, finansowana ze środków ZFŚS obejmuje udzielanie pomocy materialnej m.in. w formie rzeczowej. Działalność ta, jeśli zakładowy regulamin funduszu tak stanowi, może mieć postać paczki świątecznej dla dziecka pracownika.


Konieczna jest ocena sytuacji materialnej pracownika  

Decyzja o zasadności przyznania i wysokości każdej pomocy przyznawanej ze środków socjalnych, a więc także i paczki dla dziecka pracownika musi być poprzedzona oceną sytuacji socjalnej pracownika.

Paczki dla dzieci pracowników nie powinny mieć jednakowej wartości, chyba że wszyscy pracownicy znajdują się w takiej samej sytuacji materialnej. Nie ma wyjątku od tej zasady, a jej stosowanie w praktyce oznacza, że paczki, i to jednakowej wartości, mogłyby otrzymać wszystkie dzieci, tylko w przypadku gdyby ich sytuacja np. dochodowa byłaby identyczna.


Zatrudnienie w kilku szkołach nie wstrzymuje świadczenia  

Sam fakt, że pracownik jest zatrudniony w kilku miejscach pracy, nie ma wpływu na przyznanie lub nie, świadczenia z ZFŚS, ani także na jego wysokość. Podstawą przyznania świadczenia jest ogólna sytuacja życiowa pracownika, sytuacji rodzinnej i materialnej. Oznacza to, że przyznając świadczenia z ZFŚS, trzeba wziąć pod uwagę ogólną sytuację życiową pracownika, a nie tylko wysokość jego dochodu czy też fakt, iż jest zatrudniony w innej szkole.

Sytuacja życiowa pracownika to nie tylko wysokość osiąganych dochodów, lecz także jego sytuacja rodzinna. Pozostawanie w kilku stosunkach pracy nie oznacza, że pracownik jest w lepszej sytuacji życiowej niż ten, który pracuje tylko w jednej szkole. Ustalenie kryterium zatrudnienia w kilku miejscach pracy przy przyznawaniu świadczeń jest niezgodne z ustawą o ZFŚS.


Przykład 1

Nauczyciel zatrudniony w kilku szkołach, jest w gorszej sytuacji życiowej niż ten, który pracuje tylko w jednej placówce. Ten pierwszy samotnie wychowuje dzieci, a drugi jest samotny.

Przykład 2

Pracownik zatrudniony w kilku miejscach w niepełnym wymiarze czasu pracy osiąga dochód niższy niż pracownik zatrudniony w jednej szkole w pełnym wymiarze czasu pracy.


Dziecko małżeństwa zatrudnionego w 1 szkole otrzyma 1 paczkę  

Dziecko pracowników małżonków powinno otrzymać jedną paczkę. Jeśli pomoc materialna z ZFŚS w formie rzeczowej (np. paczki żywnościowej) jest przeznaczona dla dziecka pracownika, to nie ma uzasadnienia by przyznać ją jednemu dziecku w podwójnej wysokości. Zatrudnienie u tego samego pracodawcy współmałżonków nie stanowi żadnej podstawy do przyznania podwójnego świadczenia ich dziecku.

Regulamin funduszu powinien zawierać postanowienie, iż w przypadku zatrudnienia u pracodawcy współmałżonków świadczenia dla członków rodziny są przyznawane z tytułu zatrudnienia jednego z nich. Nie są to bowiem świadczenia przeznaczone na potrzeby pracowników, ale ich dzieci. Świadczenia socjalne nie mają bowiem charakteru roszczenia ze stosunku pracy. Są zależne jedynie od wielkości funduszu u pracodawcy oraz potrzeb i sytuacji socjalnej osób uprawnionych.


Regulamin ZFŚS powinien określać sposób obliczania i dokumentowania dochodu na osobę w rodzinie na potrzeby przyznawania świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ponadto dokument ten powinien określać także częstotliwość przedkładania takich oświadczeń oraz sposób weryfikowania ich prawdziwości.


Oświadczenie o dochodach można zweryfikować  

Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS. Zatem jedynym kryterium wpływającym na wysokość świadczeń socjalnych może być kryterium socjalne. Musi ono zostać doprecyzowane w regulaminie ZFŚS, który ustala pracodawca w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi lub przedstawicielem pracowników, jeśli nie działają w danym zakładzie związki zawodowe. Regulamin musi więc określać sposób ustalania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.

Osoby ubiegające się o przyznanie świadczeń w określonej wysokości, zobowiązane są do wykazania swojej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Jeżeli regulamin przewiduje, że sytuację tę obrazuje dochód na osobę w rodzinie, to powinien także zawierać unormowania, w jaki sposób określa się taki dochód. Osoba ubiegająca się o świadczenie składa oświadczenie o dochodach. Dopuszczalne jest weryfikowanie takiego oświadczenia, o ile regulamin ZFŚS zawiera do tego podstawę prawną.


5.000 zł kary za niezgodne z prawem przydzielenie środków z ZFŚS  

Ze środków zakładowego funduszu środków socjalnych można przyznać pracownikom pomoc socjalną w postaci gotówki, jak również w formie bonów, o ile taki rodzaj pomocy został przewidziany w regulaminie ZFŚS.

W ramach pojęcia działalności socjalnej mieści się zatem zarówno pomoc finansowa, jak i przyznanie bonów. Warunkiem, by móc daną formę pomocy zrealizować ze środków ZFŚS, jest zapisanie możliwości udzielenia takiej pomocy w regulaminie ZFŚS. Ważne jest także, by regulamin określał procedurę przyznawania świadczeń. Ustalając zasady przyznawania m.in. bonów lub środków pieniężnych z okazji świąt Bożego Narodzenia, należy pamiętać by wysokość pomocy była uzależniona od ogólnej sytuacji życiowej każdego pracownika. Dyrektor nie może przyznać pomocy według zasady „każdemu po równo”, gdyż w ten sposób narazi się na odpowiedzialność za wykroczenie zagrożone karą grzywny do 5.000 zł.


  

Podstawa prawna: 
  • Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2012 r., poz. 592 - art. 2 pkt 1, art. 8, art. 12 a.

  • Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589 ze zm.) - art. 10 ust. 1 pkt 1.

Autor: Opracowanie redakcji