Prawo związków zawodowych do kontrolowania wysokości wynagrodzeń pracowników nie oznacza prawa do żądania wykazywania składowych pensji poszczególnych pracowników. Dyrektor nie ma obowiązku zasięgać opinii związku zawodowego przy przyznawaniu dodatku lub premii.
Wszelkie czynności z zakresu prawa pracy w szkole należą do dyrektora szkoły. Jakiekolwiek zmiany w tym zakresie mogą następować wyłącznie na skutek wyraźnej kompetencji ustawowej. Obowiązek uzyskania opinii związku zawodowego przy przyznawaniu nagrody dla nauczyciela lub dodatku motywacyjnym jest uszczupleniem ustawowych kompetencji dyrektora. Ustawa nie przewiduje bowiem współdziałania pracodawcy w indywidualnych sprawach ustalania składników wynagrodzenia i ich wysokość.
Za duża kontrola zagraża dobrom osobistym
Nadmierna kontrola związków zawodowych może naruszyć dobra osobiste pracowników. Wysokości stawek dodatków do wynagrodzenia nauczycieli oraz szczegółowe warunki ich przyznawania określa organ prowadzący szkołę w regulaminie uzgadnianym ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli. Uzgodnienie regulaminu wynagradzania nauczycieli nie może jednak prowadzić do przyjmowania, pod wpływem organizacji związkowych, regulaminowych rozwiązań naruszających prawo. Wymogu obligatoryjnego zasięgania opinii organizacji związkowych we wskazanych sprawach nie przewiduje ustawa o związkach zawodowych.
Zdaniem Sądu Najwyższego
Prawo związków zawodowych do kontrolowania wysokości wynagrodzeń pracowników nie oznacza uprawnienia do żądania od pracodawcy ujawniania informacji o wynagrodzeniach poszczególnych osób bez ich zgody, a takie ujawnienie może stanowić naruszenie dobra osobistego.
Przyznanie organizacjom związkowym, nie mającego oparcia w ustawie, regulaminowego prawa do opiniowania przyznawanych poszczególnym nauczycielom dodatków i świadczeń oraz ich wysokości prowadzić może do naruszenia ich dóbr osobistych (sfery prywatności) w rozumieniu art. 23 i art. 24 Kodeksu cywilnego i do niedopuszczalnej ingerencji w stosunek pracy.
Bez regulaminu dodatków i nagród
Nie istnieją żadne podstawy prawne do tworzenia szkolnych regulaminów przyznawania dodatku motywacyjnego. Wszelkie regulacje związane z wysokością i przyznawaniem dodatków do wynagrodzenia nauczycieli (w tym dodatku motywacyjnego) należą do wyłącznej kompetencji organu prowadzącego szkołę. Dyrektor nie ma podstaw prawnych do wprowadzania wewnątrzszkolnych regulaminów w tym zakresie. Zapisy szkolnego regulaminu nie mają więc oparcia w ustawie, a zatem nie stanowią źródła prawa pracy.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2004 r., Nr 256, poz. 2572 ze zm.) - art. 39 ust. 3.
-
Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. 2014 r., poz. 191) - art. 30 ust. 6 pkt 1, ust. 6a.
-
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.) - art. 9 § 1.
-
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 26 kwietnia 2006 r. (IV SA/Wr 274/2005).
-
Uchwała Sądu Najwyższego z 16 lipca 1993 r. (I PZP 28/93, OSNCP 1994/1 poz. 2).
-
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 listopada 2005 r.,(I OSK 917/2005).
Autor: Dariusz Dwojewski, prawnik, specjalista prawa pracy