Dyrektor szkoły na każdy rok szkolny opracowuje plan nadzoru pedagogicznego oraz przedstawia go radzie pedagogicznej do dnia 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan. Aby był skuteczny musi uwzględniać wnioski z ewaluacji w roku poprzednim.
Dyrektor szkoły na każdy rok szkolny opracowuje plan nadzoru pedagogicznego oraz przedstawia go radzie pedagogicznej do dnia 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan. Aby był skuteczny musi uwzględniać wnioski z ewaluacji w roku poprzednim.
Do 31 sierpnia dyrektor opracowuje wyniki i ustala wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego, następnie do 15 września przygotowuje plan nadzoru pedagogicznego, z uwzględnieniem wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w szkole lub placówce w poprzednim roku szkolnym.
Przepisy nie określają wzoru dokumentu przedstawiającego przez dyrektora szkoły wyników i wniosków sprawowanego przez niego nadzoru pedagogicznego, co oznacza, że może mieć on dowolną formę, o której decyduje dyrektor. Wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego nie powinny być jednak przygotowane w formie wielostronicowego materiału czy rozbudowanej prezentacji multimedialnej. Relacja ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego nie może być także tylko „sprawozdaniem”, informacją co dyrektor realizował z zaplanowanych działań a czego nie udało mu się wykonać z planu nadzoru. Dyrektor musi przedstawić wyniki i wnioski z aktualnie sprawowanego nadzoru pedagogicznego odwołując się do planu z ubiegłego roku szkolnego. Powinien również poinformować o podjętych działaniach wynikających z zeszłorocznych wniosków, ocenić ich realizację i wskazać efekty podjętych działań.
WSKAZÓWKA
Formę, strukturę i objętość materiału prezentującego wyniki ewaluacji ustala dyrektor wykorzystując wyniki wszystkich przeprowadzonych badań i analiz (statystycznych i jakościowych). Przedstawiając wyniki dyrektor nie może prezentować własnych subiektywnych odczuć, spostrzeżeń i opinii. Przedstawiane przez niego informacje powinny odwoływać się do materiałów źródłowych zgromadzonych w trakcie ewaluacji. Wszystkie wnioski i uogólnienia muszą mieć oparcie w faktach.
Jeśli w szkole przeprowadzana była ewaluacja zewnętrzna lub planowa albo doraźna kontrola organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą, dyrektor powinien włączyć do swojego wystąpienia informację o wnioskach z ewaluacji zawartych w raporcie kuratora oświaty lub informację o ujawnionych nieprawidłowościach oraz zaleceniach, wnioskach i uwagach przedstawionych w protokole kontroli. Mogą mieć one decydujące znaczenie w planowaniu sprawowania nadzoru pedagogicznego w nowym roku szkolnym.
Raport z ewaluacji jest przekazywany organowi prowadzącemu i podawany do publicznej wiadomości. W interesie szkoły lub placówki jest więc podjęcie działań na rzecz poprawy własnej pracy i poinformowanie o tym rodziców oraz uczniów. Jeżeli w protokole kontroli zostaną określone terminy realizacji wydanych zaleceń, dyrektor szkoły lub placówki będzie zobowiązany do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie. Wykonanie tych zadań powinno być wpisane do planu nadzoru pedagogicznego dyrektora.
Wnioski z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku szkolnym należy uwzględnić w planie opracowywanym na kolejny rok szkolny. Oznacza to, że poza zaplanowaniem nowych zadań w planie nadzoru muszą się znaleźć także te, które wynikają z przyjętych wniosków, wskazujących np. zagadnienia do zdiagnozowania, obszary do przeprowadzenia koniecznych kontroli czy tematykę niezbędną do uwzględnienia w zakresie wspomagania nauczycieli.
W planie nadzoru przygotowywanym przez dyrektora szkoły publicznej na nowy rok szkolny muszą się znaleźć informacje o:
ustalonym przedmiocie ewaluacji wewnętrznej oraz terminie jej przeprowadzenia,
tematyce i terminach przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki,
zakresie wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań.
Plan nadzoru pedagogicznego jest prawidłowy jeśli:
zawiera wszystkie wymienione wyżej trzy elementy,
uwzględnia wnioski z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w szkole w poprzednim roku szkolnym,
określa działania wynikające z potrzeb szkoły,
uwzględnia zagadnienia uznawane w szkole za istotne w jej działalności.
W planie nadzoru pedagogicznego dyrektora nie należy odwoływać się w nim do wyników nadzoru pedagogicznego z kilku poprzednich lat. Wystarczy, że uwzględnione zostaną wnioski z roku ubiegłego. Nie trzeba do własnego planu nadzoru pedagogicznego włączać zadań z podanego do publicznej wiadomości planu nadzoru pedagogicznego kuratora oświaty, ani uwzględniać ustalonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania kierunków polityki oświatowej państwa w zakresie nadzoru pedagogicznego.
Planowe i doraźne działania prowadzone przez dyrektorów szkół i placówek mają wynikać z potrzeb szkoły lub placówki. Dyrektor nie ma obowiązku uwzględniać w swoim planie nadzoru kierunków polityki oświatowej państwa w zakresie nadzoru pedagogicznego dawniej nazywanych „priorytetami ministerstwa”, ale jeśli uważa, że są zbieżne z potrzebami szkoły, może to zrobić.
Podobnie jak plan kuratora plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły ma dotyczyć danego roku szkolnego, dlatego pod względem zawartości powinien się różnić od planu z roku ubiegłego.
Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji, w zależności od tego co było poddawane badaniu, mogą dotyczyć albo działalności całej szkoły, wybranego obszaru lub problemu. Przy ich formułowaniu należy odnieść się do ustalonych kryteriów ewaluacji wewnętrznej, wskazujących co podlegało wartościowaniu, tj.: skuteczność, efektywność, użyteczność, atrakcyjność, trafność, zgodność z potrzebami uczniów, adekwatność do potrzeb rozwojowych uczniów, zgodność z podstawą programową itp.
4 zasady formułowania wniosków
Podczas formułowania wniosków ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor powinien:
unikać wniosków banalnych, zniechęcających do poważnego potraktowania wyników,
nie tworzyć wniosków świadczących o sprzecznej interpretacji danych,
nie tworzyć zbyt dużej liczby wniosków,
podporządkowywać wnioski możliwościom ich wdrożenia w praktyce szkolnej.
Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji powinny prowadzić do zaplanowania działań usprawniających pracę szkoły. Dyrektor powinien poinformować radę pedagogiczną, jakie decyzje zostały podjęte w tym zakresie. Sposób wykorzystania wniosków może bezpośrednio wynikać ze zdefiniowanego wcześniej celu ewaluacji.
Skuteczność ewaluacji wewnętrznej jest uzależniona od tego, w jaki sposób wypracowane wyniki i wnioski przełożyły się na wprowadzenie w szkole zmian ukierunkowanych na podnoszenie jakości pracy. Ocena stopnia wykorzystania wniosków jest możliwa na drodze monitorowania działań podjętych w związku z dążeniem do wprowadzenia zmian.
Wyniki przeprowadzonych kontroli powinny określić stopień przestrzegania przepisów prawa przez nauczycieli w obserwowanym przez dyrektora zakresie. W sformułowanych wnioskach zawarta będzie informacja czy nauczyciele realizując swoje zadania nie naruszają przepisów regulujących działalność dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą szkoły oraz obowiązków pracowniczych, np. czy przestrzegają zasad oceniania uczniów, właściwie prowadzą dokumentację nauczania, wywiązują się z obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
Z podsumowania wspomagania nauczycieli powinno wynikać, czy:
organizowane narady i szkolenia okazały się przydatne,
dyrektor otrzymywał w tej sprawie informację zwrotną,
obserwował wdrażanie nowych umiejętności w praktyce szkolnej,
nauczyciele doskonalili się i rozwijali zawodowo,
podnoszenie przez nauczycieli kompetencji zawodowych wymagało motywowania lub sami wykazywali inicjatywę w tym zakresie, myśląc nie tylko o własnym rozwoju, ale także potrzebach szkoły (placówki),
przedstawione nauczycielom w ubiegłym roku szkolnym wnioski z nadzoru pedagogicznego przyczyniły się do poprawy pracy nauczycieli, spowodowały pozytywne zmiany, wnioski skierowane do nich zostały wdrożone.
Wnioski ze wspomagania nauczycieli wskazywać będą w jakim zakresie zaplanowane i zrealizowane formy były zgodne z potrzebami nauczycieli i szkoły oraz czy spełniło ono swoje zadanie. Ocena efektów wspomagania nauczycieli będzie wyznaczać kierunki zmian w nowym roku szkolnym tym zakresie.
Wyniki sprawowanego nadzoru dostarczają dyrektorowi wiedzy o przebiegających w szkole procesach – dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, efektach podejmowanych działań, o kompetencjach i rzetelności osób realizujących zadania i ich potrzebach w zakresie doskonalenia. Formułowane na ich podstawie wnioski powinny służyć planowaniu i wdrażaniu działań, które poprawią jakości pracy szkoły, efektywność jej działań, zapewnią jej dalszy rozwój. Powinny korelować z działania zawartymi w planie pracy szkoły, którego zatwierdzenie należy do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej.
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.) - art. 41 ust. 1.
Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 191),
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 168, poz. 1324 ze zm.) - § 3 ust. 2, § 21 ust. 1, § 22.